Azərbaycan Türkiyəyə ikinci iri qaz ixracatçısı olmağı ümid edir. Bunu SOCAR şirkətinin (ARDNŞ) prezidenti Rövnəq Abdullayev deyib.
“Avropaya yeni qaz tədarükçüsünə çevrilməklə yanaşı, biz (Rusiyadan sonra - İF) həcminə görə qardaş Türkiyəyə ikinci qaz tədarükçüsü olmaq əzmindəyik”, - Abdullayev şənbə günü İpsala qəsəbəsində TANAP layihəsinin Avropa ilə birləşəcək hissəsinin açılış mərasimində bildirib.
TANAP layihəsinə toxunan Abdullayev qeyd edib ki, SOCAR yüksək səmərə ilə boru kəmərinin tikintisini başa çatdırmağa müvəffəq olub.
“Dörd il əvvəl liderlərimiz TANAP-ın yaradılmasına dair tarixi qərar qəbul ediblər. Həmin qərara əsasən, SOCAR-ın üzərinə TANAP-ın inşası ilə bağlı şərəfli missiya qoyuldu. Bu vəzifənin icrası ilə əlaqədar səylərimiz öz töhfəsini verdi. Ötən il Cənub Qaz Dəhlizi və TANAP-ın ilk hissəsinin açılışı baş tutdu. Onun vasitəsilə Türkiyə bazarına artıq 3,2 milyard kubmetrdən çox qaz nəql olunub. TAP-ın inşası başa çatdıqdan sonra, hansına ki, Türkiyə-Yunanıstan sərhədində TANAP birləşəcək, tarixdə ilk dəfə Azərbaycanın təbii qazı Xəzərdən Avropa bazarlarlna nəql olunacaq. Layihənin reallaşdırılması beynəlxalq konsaltinq şirkətlərinin proqnozlarından ucuz başa gəldi, bununla da boru kəmərinin səhmdarları – Azərbaycan və Türkiyə, həmçinin BP-nin vəsaitlərinin qənaətinə nail olduq”, - o bildirib.
TANAP-ın birinci fazası (Gürcüstan-Türkiyə sərhədindən Əskişəhərədək) 2018-ci il iyunun 12-də işə salınıb. Türkiyəyə ilk kommersiya qazının tədarükünə ötən il iyunun 30-dan başlanılıb.
Ümumi uzunluğu 1,85 min kilometr olan TANAP qaz kəməri “Mərhələ-2” çərçvəsində “Şahdəniz” yatağından hasil edilən Azərbaycan qazının Gürcüstan-Türkiyə sərhədindən Türkiyənin qərb sərhədlərinə qədər nəqli üçün nəzərdə tutulub.
Qaz kəmərinin ötürmə qabiliyyəti ən azı 16 milyard kubmetr təşkil edəcək. Bu həcmin 10 milyard kubmetri Avropaya, 6 milyard kubmetri Türkiyənin qərb regionlarına göndəriləcək. Gələcəkdə boru kəmərinin ötürmə qabiliyyəti illik 24 mlrd. kubmetrə, daha sonra isə 31 milyard kubmetrə çatdırılacaq.
2018-ci ildə TANAP qaz kəməri ilə 916,4 milyon kubmetr qaz nəql edilib. “SOCAR Turkiye Enerji” şirkətinin baş icraçı direktoru Zaur Qəhrəmanovun sözlərinə görə, 2019-cu ildə kəmərlə 3 milyard kubmetr qaz tədarük olunacağı gözlənilir, 2020-ci ildə tədarükün illik həcmi 6 milyard kubmetr təşkil edəcək.
SOCAR-ın proqnozlarına görə, TANAP qaz kəmərinin fəaliyyəti Türkiyənin qaza olan tələbatının 12%-ni təmin edəcək.
Hazırda TANAP layihəsində şirkətlərin iştirak payı aşağıdakı kimidir: SOCAR - 51%, SOCAR Turkiye Enerji (7%), BOTAS - 30%, BP - 12%. Bu boru kəməri 15 il ərzində səhmdarlara ildə ümumilikdə $1,45 milyard gəlir gətirəcək, bunun 58%-i Azərbaycanın payına düşəcək.**
Ə.Məmmədov