Tanınmış alim, bir çox tarixi tədqiqat əsərlərinin müəllifi Rudolf İvanov hesab edir ki, Rusiya üçüncü imam Şeyx Şamilin naibi Hacı Muradın kəllə sümüyünü azərbaycana verməlidir.
“Onun spirt içində saxlanılan kəsik başı əvvəlcə Tiflisə aparıldı.Burda o bir neçə gün hərbi hospitalın morqunda nümayiş etdirildi.Sonra kəllə təhqiqat üçün doktor N.İ. Piraqova Sankt-Peterburqa göndərildi, bir neçə müddətdən sonra Hacı Muradın artıq başı deyil, kəllə sümüyü Sankt-Peterburqda adı çəkilən böyük Pyotr Muzeyinə gətirilıdi.
Onun kəllə sümüyünü bu gündə ehtiyat otaqda saxlanılır və ruhuna əziyyət çəkdirilir. Hələ üstəlik muzey kəlləni eksponatlar siyahısından çıxarıb, yəni ola bilər ki kəllə zibilliyə də atıla bilər və heç kim buna görə cavab verməz”,- deyə R.İvanov “İnterfaks azərbaycan” agentliyinə müsahibəsində bildirib
Onun sözlərinə görə,bu da o deməkdir ki, Muzey Hacı Muradın kəlləsinin cəsədi ilə birlikdıə dənf edilməsinə muzey maneəçilik törətmir.”Muzey mədəniyyətin üzvi hissəsidir, mənəvi əxlaqın göstəricisidir.Bu əxlaq 150-dən artıq müddətdə harda gizlənmişdi. Hacı Muradın kəllə sümüyü altında? Kəllə sümüyünün yeri muzey deyil, Hacı Muradın qəbridir. O öz bədəninin yanında olmalıdır başqa heç yerdə”,- deyə R.İvanov bildirib.
Tarixçi qeyd edib ki, Azərbaycanda həmişə başsız qəhrəmanın məzarı ehtiramla ziyarət edilib.
“Muzeyin qaranlıq güşələrində saxlanılan kəllə sümüyü isə “əfv” olunmalı, qanuni “yaşayış yerinə” gətirilməlidir. 160 il davam edən rüsvayçılığa son vermək zamanıdır”,- deyə o əlavə edib.
Bu ilin aprel ayında Dağıstan və Çeçenistanın üçüncü imamı Şeyx Şamilin məşhur naibi Hacı Muradın ölümündən 160 il ötdü.Bununla əlaqədar, Rusiya mətbuatında Hacı Muradın bu günə qədər Peterburqun Böyük Pyotr adına Antropologiya və Etnoqrafiya Muzeyində saxlanılan və nümayiş etdirilməyən kəllə sümüyünün Dağıstana verilməsi barədə təkliflər irəli sürülüb.
Müsahibənin tam mətni ilə http://interfax.az/view/553230 saytında tanış olmaq olar.